Avrupa Birliği ve Türkiye II - Nurettin Bilici 7. Baskı
23.66
Avrupa Birliği ve Türkiye IIKamu Maliyesi, Vergilendirme, AB Bütçesi
Prof. Dr. Nurettin Bilici
İçindekiler
Birinci Bölüm Türkiye Kamu Maliyesinin AB'ye Uyumu Veya Uyumsuzluğu I. Ülkemizin Ab Karşısında Mevcut Ekonomik Görünümü II. Kamunun Parasal Büyüklüğü Iıı. Kamu Gelirlerinin Kompozisyonu IV. Vergi Kaçakçılığı Sorunu V. Vergi Teşvikleri Sorunu VI. Kamu Harcamalarının Kompozisyonu VII. Ülke Borçları Sorunu Araştırma Konuları İkinci Bölüm AB Ortak Vergi Politikası ve Türkiye Birinci Başlık: Ab Temel Vergilendirme İlkelerine Uyumu I. AB Uygulamaları II. Türkiye'nin AB Temel Vergilendirme İlkelerine Uyumu Vergilendirme (İlkeler): Araştırma Konuları İkinci Başlık: Avrupa Birliği Katma Değer Vergisi ve Türkiye'nin Uyumu I. AB Katma Değer Vergisi II. Türk Katma Değer Vergisinin Ab'ye Uyumu Katma Değer Vergisi, Araştırma Konuları Üçüncü Başlık: AB'NİN Diğer Vergi Düzenlemeleri veTürkiye'nin Uyumu I. AB Özel Tüketim Vergisi II. Türkiye'de Özel Tüketim Vergileri III. Avrupa Birliği'nde Dolaysız Vergiler IV. Türkiye'nin Dolaysız Vergilerle İlgili Ortak İlkelere Uyumu Araştırma Konuları Üçüncü Bölüm Avrupa Birliği Bütçesi ve Türkiye'nin İstifadesi I. BÜTÇE Oluşturulmasının Amacı, Mali Plan Anlayışı, Alanlar Verenler II. Bütçeleme Prosedürü, Bütçenin Gelirleri III. AB Bütçesi Harcamaları IV. AB Bütçesine Destek: Avrupa Yatırım Bankası Kredileri V. Üçüncü Ülkelere Yönelik Avrupa Birliği Mali Yardımları İkinci Başlık: Türkiye'ye Yapılan Avrupa Birliği Mali Yardımları I. Mali Yardımların Amacı II. 1963-1999 Dönemi Mali Yardımları III. Adaylık Süreci (1999 Helsinki Zirvesi Sonrası) Mali Yardımları IV. Türkiye'ye Yapılan Yardımların Diğer Ülkelerle Karşılaştırılmsı Araştırma Konuları: Bütçe, Mali Yardımlar
Önsöz ve Teşekkür
Bu kitabın yola çıkış hikâyesi Hocam, Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Tuğrul Arat ile başlar. 1990 yılında Brüksel'de doktoramı tamamlayıp yurda döndüğümde Tuğrul Hoca Ankara Üniversitesinde ülkemizin, belki ilk olan, ama en kapsamlı olan, Türkiye-AB ilişkileri lisans üstü eğitim programlarını hazırlıyordu. O günlerde bana kamu maliyesi alanının, özellikle AB Bütçesi ve Vergilendirme derslerinin sorumluluğunu vermişti. Tuğrul Hoca'nın temellerini attığı programlar halen devam ediyor, ben de oradaki görevimi sürdürüyorum. Bu programlar kapsamında verdiğim derslerle ortaya çıkan bilgi birikimi kitaba dönüştü. Kitabın ilk baskısı 2004 yılında yapılmıştı. O tarihlerde aynı programda görev yaptığımız Prof. Dr. Ahmet Gökdere Hoca çalışmanın ilk halini okumuş, düzeltmeler yapmış ve önerilerini benimle paylaşmıştı. Hocamın Tandoğan'daki “yeri-göğü” kitaplarla dolu mütevazi apartman dairesinde yaptığımız sohbetleri hatırlıyorum. O, benim Hukuk Fakültesinde seçmeli Muhasebe dersimin hocalığını da yapmıştı. Çok değerli bir bilim adamıydı ve geniş bir yelpazede çalışmalarını sürdürüyordu. Ayrıca, o dönemin TRT 2'sinde Türkiye-AB ilişkilerini konu alan haftalık bir televizyon programı da yapıyordu. Pırıl pırıl zekası olan bir insandı. Prof. Dr. Ahmet Gökdere Hocayı 31 Ekim 2003 tarihinde kaybettik. Kendisini saygıyla anıyorum, teşekkürlerimi yeniden iletiyorum ve Allah'tan rahmet diliyorum. Diğer taraftan, Türkiye-AB ilişkileri konulu kitaplarımın yazılmasında başka hocalarımın ve meslektaşlarımın teşviklerini ve katkılarını gördüm. Onların isimlerini burada anarak teşekkürlerimi ve saygılarımı iletmek istiyorum: Prof. Dr. Mualla Öncel, Prof. Dr. Ahmet Kumrulu, Prof. Dr. Nami Çağan ; Prof. Dr. Ahmet Şahinöz, Brüksel Hür Üniversitesi öğretim üyesi (doktora tez danışmanım) Prof. Dr. John Kirkpatrick, Avrupa Komisyonu Vergilendirme Genel Müdürlüğü uzmanı (AB Vergilendirme Genel Müdürlüğündeki staj danışmanım) Prof. Dr. Eberhard Haug Adrion. Ayrıca, çalışmanın bu hale geldiği süreç içinde düzeltmeler yapan, öneriler sunan izleyen meslektaşlarımı da anmam gerekir: Ankara Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Sanem Baykal, Prof. Dr. Belgin Akçay; Hacettepe Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Arzu Akkoyunlu, Doç. Dr. Nil Tosun ve Doç. Dr. Alparslan Başaran; TOBB Üniversitesi öğretim üyeleri Doç. Dr. Oytun Canyaş, Y. Doç. Dr. İbrahim Nihat Bayar; Pamukkale Üniversitesi Öğretim Üyeleri Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Organ, Prof. Dr. Ersan Öz; TCMB Denetim Genel Müdürü Bilal San, Genel Müdür Yardımcısı Kenan Alpdündar; Hazine Müsteşarlığı uzmanlarından Sema Özkuten Baygün, öğrencilerimden Önder Özdiyen, Şemsettin Kaya. Son olarak, tüm diğer kitaplarımda olduğu gibi bu kitabı da yayımı öncesinde titiz bir şekilde okuyan ve görüş ve değerlendirmelerini benimle paylaşan çalışma arkadaşım Dr. Begüm Dilemre Öden'e teşekkür ediyorum. Çalışkan, çok değerli bir bilim insanı olan Begüm Dilemre Öden'le birlikte çalışmak benim için bir ayrıcalıktır.
Oran, Mart 2018 Nurettin Bilici nbilici@cankaya.edu.tr
Avrupa Birliği ve Türkiye IIKamu Maliyesi, Vergilendirme, AB Bütçesi
Prof. Dr. Nurettin Bilici
İçindekiler
Birinci Bölüm Türkiye Kamu Maliyesinin AB'ye Uyumu Veya Uyumsuzluğu I. Ülkemizin Ab Karşısında Mevcut Ekonomik Görünümü II. Kamunun Parasal Büyüklüğü Iıı. Kamu Gelirlerinin Kompozisyonu IV. Vergi Kaçakçılığı Sorunu V. Vergi Teşvikleri Sorunu VI. Kamu Harcamalarının Kompozisyonu VII. Ülke Borçları Sorunu Araştırma Konuları İkinci Bölüm AB Ortak Vergi Politikası ve Türkiye Birinci Başlık: Ab Temel Vergilendirme İlkelerine Uyumu I. AB Uygulamaları II. Türkiye'nin AB Temel Vergilendirme İlkelerine Uyumu Vergilendirme (İlkeler): Araştırma Konuları İkinci Başlık: Avrupa Birliği Katma Değer Vergisi ve Türkiye'nin Uyumu I. AB Katma Değer Vergisi II. Türk Katma Değer Vergisinin Ab'ye Uyumu Katma Değer Vergisi, Araştırma Konuları Üçüncü Başlık: AB'NİN Diğer Vergi Düzenlemeleri veTürkiye'nin Uyumu I. AB Özel Tüketim Vergisi II. Türkiye'de Özel Tüketim Vergileri III. Avrupa Birliği'nde Dolaysız Vergiler IV. Türkiye'nin Dolaysız Vergilerle İlgili Ortak İlkelere Uyumu Araştırma Konuları Üçüncü Bölüm Avrupa Birliği Bütçesi ve Türkiye'nin İstifadesi I. BÜTÇE Oluşturulmasının Amacı, Mali Plan Anlayışı, Alanlar Verenler II. Bütçeleme Prosedürü, Bütçenin Gelirleri III. AB Bütçesi Harcamaları IV. AB Bütçesine Destek: Avrupa Yatırım Bankası Kredileri V. Üçüncü Ülkelere Yönelik Avrupa Birliği Mali Yardımları İkinci Başlık: Türkiye'ye Yapılan Avrupa Birliği Mali Yardımları I. Mali Yardımların Amacı II. 1963-1999 Dönemi Mali Yardımları III. Adaylık Süreci (1999 Helsinki Zirvesi Sonrası) Mali Yardımları IV. Türkiye'ye Yapılan Yardımların Diğer Ülkelerle Karşılaştırılmsı Araştırma Konuları: Bütçe, Mali Yardımlar
Önsöz ve Teşekkür
Bu kitabın yola çıkış hikâyesi Hocam, Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Tuğrul Arat ile başlar. 1990 yılında Brüksel'de doktoramı tamamlayıp yurda döndüğümde Tuğrul Hoca Ankara Üniversitesinde ülkemizin, belki ilk olan, ama en kapsamlı olan, Türkiye-AB ilişkileri lisans üstü eğitim programlarını hazırlıyordu. O günlerde bana kamu maliyesi alanının, özellikle AB Bütçesi ve Vergilendirme derslerinin sorumluluğunu vermişti. Tuğrul Hoca'nın temellerini attığı programlar halen devam ediyor, ben de oradaki görevimi sürdürüyorum. Bu programlar kapsamında verdiğim derslerle ortaya çıkan bilgi birikimi kitaba dönüştü. Kitabın ilk baskısı 2004 yılında yapılmıştı. O tarihlerde aynı programda görev yaptığımız Prof. Dr. Ahmet Gökdere Hoca çalışmanın ilk halini okumuş, düzeltmeler yapmış ve önerilerini benimle paylaşmıştı. Hocamın Tandoğan'daki “yeri-göğü” kitaplarla dolu mütevazi apartman dairesinde yaptığımız sohbetleri hatırlıyorum. O, benim Hukuk Fakültesinde seçmeli Muhasebe dersimin hocalığını da yapmıştı. Çok değerli bir bilim adamıydı ve geniş bir yelpazede çalışmalarını sürdürüyordu. Ayrıca, o dönemin TRT 2'sinde Türkiye-AB ilişkilerini konu alan haftalık bir televizyon programı da yapıyordu. Pırıl pırıl zekası olan bir insandı. Prof. Dr. Ahmet Gökdere Hocayı 31 Ekim 2003 tarihinde kaybettik. Kendisini saygıyla anıyorum, teşekkürlerimi yeniden iletiyorum ve Allah'tan rahmet diliyorum. Diğer taraftan, Türkiye-AB ilişkileri konulu kitaplarımın yazılmasında başka hocalarımın ve meslektaşlarımın teşviklerini ve katkılarını gördüm. Onların isimlerini burada anarak teşekkürlerimi ve saygılarımı iletmek istiyorum: Prof. Dr. Mualla Öncel, Prof. Dr. Ahmet Kumrulu, Prof. Dr. Nami Çağan ; Prof. Dr. Ahmet Şahinöz, Brüksel Hür Üniversitesi öğretim üyesi (doktora tez danışmanım) Prof. Dr. John Kirkpatrick, Avrupa Komisyonu Vergilendirme Genel Müdürlüğü uzmanı (AB Vergilendirme Genel Müdürlüğündeki staj danışmanım) Prof. Dr. Eberhard Haug Adrion. Ayrıca, çalışmanın bu hale geldiği süreç içinde düzeltmeler yapan, öneriler sunan izleyen meslektaşlarımı da anmam gerekir: Ankara Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Sanem Baykal, Prof. Dr. Belgin Akçay; Hacettepe Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Arzu Akkoyunlu, Doç. Dr. Nil Tosun ve Doç. Dr. Alparslan Başaran; TOBB Üniversitesi öğretim üyeleri Doç. Dr. Oytun Canyaş, Y. Doç. Dr. İbrahim Nihat Bayar; Pamukkale Üniversitesi Öğretim Üyeleri Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Organ, Prof. Dr. Ersan Öz; TCMB Denetim Genel Müdürü Bilal San, Genel Müdür Yardımcısı Kenan Alpdündar; Hazine Müsteşarlığı uzmanlarından Sema Özkuten Baygün, öğrencilerimden Önder Özdiyen, Şemsettin Kaya. Son olarak, tüm diğer kitaplarımda olduğu gibi bu kitabı da yayımı öncesinde titiz bir şekilde okuyan ve görüş ve değerlendirmelerini benimle paylaşan çalışma arkadaşım Dr. Begüm Dilemre Öden'e teşekkür ediyorum. Çalışkan, çok değerli bir bilim insanı olan Begüm Dilemre Öden'le birlikte çalışmak benim için bir ayrıcalıktır.
Oran, Mart 2018 Nurettin Bilici nbilici@cankaya.edu.tr